Mühendislik Sismolojisi

Eğitim Şekli

Yüz Yüze

Ön Koşullar, Diğer Koşullar

Yok

Önerilen Destekleyici Dersler

Sismoloji

Dersin İçeriği

Bu ders,sismik tehlike kavramı ve belirteçleri, Mühendislik açısından önemli olan yer hareketlerinin özelliklerini tanımlanması ve bu özellikleri yansıtan yer hareketlerinin teşhis edilmesi,kuvvetli yer hareketlerini nicel biçimde tanımlamaya yönelik parametreler,yer hareketi parametrelerinin hesaplanması,sismik tehlike analizleri, probabilistik ve deterministik sismik tehlike analizi yer tepki analizleri,tasarım yer hareketleri ve tasarım spektrumları,sıvılaşma,sismik şev stabilitesi,Türk yapı yönetmeliği ve zemin parametreleri, zemin iyileştirlmesinde jeofizik deney teknikleri,mikrotremor çalışmaları,sismik bölgelemeyi (mikro ve makro ölçekte) kapsar.

Haftalık Ders İzlencesi

1) Sismik tehlike kavramı ve belirteçleri : Belirli bir bölgedeki yer sarsıntısı tehlikesinin nicel olarak tanımı (yer sarsıntısı, yapısal tehlikeler, sıvılaşma, heyelan) Belirli bir bölgedeki sismik tehlikenin belirlenmesi için sismik aktivitenin olası tüm kaynakları açıklanacak ve sismik tehlikeye yönelik belirteçlerin tanımlanması (jeolojik belirteçler, jeofizik belirteçler) yapılacaktır. Jeolojik belirteçler (Yeryüzünde ötelenme ve yerdeğiştirme şeklinde jeolojik belirteçler, topogrofik ve jeomorfik belirteçler ) Jeofizik Belirteçler ( Fay aktivitesi, ölü ve diri fay kavramları, tektonik kanıtlar, tarihsel ve aletsel depremsellik) Jeodezik belirteçler (Jeodezi gözlemleriyle belirlenen faylanma (tilting) ve sabitlenmiş noktalar arasındaki mesafe değişimi)
2) Mühendislik açısından önemli olan yer hareketlerinin özelliklerini tanımlanması ve bu özellikleri yansıtan yer hareketlerinin teşhis edilmesi Depremlerin belirli bir bölgedeki etkilerinin değerlendirilmesi, kuvvetli yer hareketinin nesnel ve nicel yollardan tanımlanması. Kuvvetli yer hareketi ölçümü: ivme ölçerlerin özellikleri, veri toplama ve sayısallaştırma, kuvvetli yer hareketi verilerinin işlenmesi, kuvvetli yer hareketi ağları
3) Kuvvetli yer hareketlerini nicel biçimde tanımlamaya yönelik parametreler; Genlik Parametresi (Pik ivme, pik hız, pik yerdeğiştirme, efektif ivme, efektif tasarım ivme, devamlı maksimum ivme) Frekans İçeriği Parametreleri (Yer hareketi spektrumu, spektral parametreler) Süre (Kuvvetli yer hareketi süresinin deprem hasarı üzerinde etkisi)
4) Yer hareketi parametrelerinin Hesaplanması Depreme dayanıklı yapı ve tesislerin uygun şekilde tasarlanması için maruz kalacakları yer sarsıntısı düzeyinin hesaplanması Kuvveti yer hareketi üzerinde magnitüd, uzaklık ve zemin etkisi İvme-Uzaklık Azalım İlişkileri
5) Sismik tehlike analizleri: Belirli bir sahadaki yer sarsıntısı tehlikesini nicel olarak. Denerministik Sismik Tehlike Analizi ve örnek uygulama: Belirli bir senaryo deprem dahilinde yer hareketi tehlikesinin değerlendirilmesi. Deterministik sismik tehlike analizi için ön adımların tanımlanması çalışmaları: Kaynak geometrisi, kaynak-saha uzaklık seçimi, senaryo deprem lokasyon belirleme, pik ivme, pik hız veya tepki spektrumu ordinatları
6) Probabilistik sismik tehlike analizi ve örnek uygulama: Bir depremin tekrarlanma aralığı, büyüklüğü ve lokasyonundaki olası belirsizlikler hesaba katılarak yer hareketi tehlikesinin belirlenmesi Probabilistik sismik tehlike analizi için ön adımların tanımlanması çalışmaları: Kaynak bölgesi içindeki potansiyel yırtılma yerlerinin olasılık dağılımının karakterize edilmesi, Depremsellik ve deprem tekrarlamanın zamansal dağılımı, kaynak alanının herhangi bir noktasında oluşabilecek depremin inceleme alanında üreteceği yer hareketi, yer hareketi parametresinin aşılma olasılığı
7) Probabilistik sismik tehlike analizi ve örnek uygulama: Bir depremin tekrarlanma aralığı, büyüklüğü ve lokasyonundaki olası belirsizlikler hesaba katılarak yer hareketi tehlikesinin belirlenmesi Probabilistik sismik tehlike analizi için ön adımların tanımlanması çalışmaları: Kaynak bölgesi içindeki potansiyel yırtılma yerlerinin olasılık dağılımının karakterize edilmesi, Depremsellik ve deprem tekrarlamanın zamansal dağılımı, kaynak alanının herhangi bir noktasında oluşabilecek depremin inceleme alanında üreteceği yer hareketi, yer hareketi parametresinin aşılma olasılığı (% ivme olasılığı ve tekrarlama peryodu)
8) Ara sınav/Değerlendirme
9) Tasarım Yer hareketleri ve Tasarım Spektrumları Yeni yapıların depreme dayanıklı şekilde tasarımı ve mevcut yapıların güvenlik derecelerinin değerlendirilmesi için mühendislik sismolojisi temelli tepki analizleri Kabul edilebilir performans düzeyi çalışmalarına yönelik tasarım yer hareketleri Gerçek deprem spektrumları ile zemin bağımlı tasarım spektrumu karşılaştırmaları
10) Sıvılaşma Sıvılaşmanın tanımı, çeşitleri (Akma sıvılaşması, devirsel hareketlilik) ve sıvılaşma tehlikesinin değerlendirilmesi Sıvılaşmaya karşı duyarlılık analizleri (tarihsel ölçütler, jeolojik ölçütler, zemin bileşim ölçütleri, kritik boşluk ve deformasyon ölçütleri) Sıvılaşma direncinin karakterizasyonu, Senaryo depreme dayalı sıvılaşma analizi ile ilgili örnek uygulama Liquefaction
11) Sismik Şev Stabilitesi, Depremden kaynaklanan yer sarsıntısına bağlı gelişen şev yenilmeleri, Şevlerin stabilitesini etkileyen faktörler, Sismik şev stabilite analizleri (Ataletsel duraysızlık ve kayan blok analizleri)
12) Türk yapı yönetmeliği ve zemin parametreleri, Depreme dayanıklı tasarımı için zemin parametrelerine yönelik minimum koşullar, Uluslararası yönetmeliklerden örnekler (Uniform Building Code, Eurocode, NEHRP Yaptırımları), Yönetmelik yaptırımlarına dayalı olarak geliştirilen tasarım yer hareketlerinin sahaya özgü analizler ile karşılaştırılması.
13) Zemin iyileştirlmesinde Jeofizik Deney Teknikleri, Zeminin rijitliğini ölçen deneyler, Zemin iyileştirlmesine yönelik deneyler (Kuyu deneyleri), P ve S dalga hızları kullanılarak yapılan zemin iyileştirlmesine yönelik testler, Ortalama dalga hızını ölçen deneyler (ince ve gevşek bölgelerde iyileştirmenin derecesinin belirlenmesi ).
14) Mikrotremor çalışmaları, Mikroremörlerin kaynakları (küçük magnitüdlü yer sarsıntıları, doğal etkiler, kültürel gürültüler, okyanus dalgaları, jeotermal reaksiyonlar, trafik, endüstriyel malineler, v.s.), Mikrotremörlerin genel özellikleri (peryodları, genlikleri, dalga şekilleri) Mikrötremör verilerinin analizi (Referans istasyona göre spektral oran yöntemi, Nakamura yöntemi) Microtremor Observations,
15) Sismik bölgeleme (mikro ve makro ölçekte), Bölgesel tehlike etkileri kullanılarak sismik tehlike haritaları hazırlanması(zemin büyütmesi, toprak kayması, sıvılaşma vb.) birarada değerlendirilmesi, Bölgesel coğrafik, jeolojik, jeofizik ve jeoteknik haritalar, Birleştirme ve üst üste çakıştırma işlemleri. Seismic zonation (Macro and micro)
16) Yarıyıl sonu sınavı

Önerilen/İstenen Ders Kaynakları

1- Geoteknik Deprem Mühendisliği Yazar: Steven L. Kramer Çeviri: KamilKayabalı Yayınevi: Gazi Kitapevi Tic. Ltd.Ştı ISBN: 0-13- 374943-6 Baskı Yılı:20032- Geotechnical Earthquake Engineering Author: Steven L. Kramer Prentice HallInternational Series in Civil Engineering ISBN:0-13- 374943-63- Earthquake Hazard Analysis: Issues and insights, Yazar: Author:Leon ReiterColombia University Press, 1990

Planlanan Öğrenim Faaliyetleri Ve Eğitim Yöntemi

1) Anlatım
2) Tartışma
3) Örnek Olay
4) Problem Çözme

Değerlendirme Yöntemi ve Ölçütleri

Ara Sınav Notunun Başarıya Oranı	40%
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarıya Oranı	60%
Toplam	100%

Dersin Eğitim Dili

Türkçe

Mesleki Uygulama

İstenmemekte