Sismik Arama

Eğitim Şekli

Yüz Yüze

Ön Koşullar, Diğer Koşullar

1) SİSMOLOJİYE GİRİŞ Dersinden devam koşulu sağlamak.

Önerilen Destekleyici Dersler

Yok

Dersin İçeriği

Bu ders,elastik dalgalar,dalga yayılımı,sismik yansıma dalga izlerinin geometrisi,sismik kırılma dalga izlerinin geometrisi,sismik yansıma ve kırılma çalışmalarının karşılaştırılması,sismik kırılma problemleri,sismik kırılma problemleri,enerji kaynakları ve alıcılar,iş güvenliği, statik ve dinamik düzeltmeler,sismik veri toplama metodları,Jeofon dizilim ve düzenlemeleri,sismik hızların ölçülmesi, sismik gürültüler, sismik veri işlem,migrasyonu kapsar.

Haftalık Ders İzlencesi

1) Elastik dalgalar: (Dalga denkleminin fiziksel anlamı, harmonik analizin sismik aramada önemi, cisim dalgaları, yüzey dalgalarının frekans ve genlik bilgileri ve neden sismik aramada istenmedikleri, dalgacık şekilleri)
2) Dalga yayılımı: Dalga cepheleri ve ışınlar, Huygens prensibi, Snell kanunu, Fermat prensibi, sınırda enerji böünmesi, küresel sapma, absorpsiyon, sismik hız, Düşük hız tabakası)
3) Sismik yansıma dalga izlerinin geometrisi: (Yansıma izlerinin geometrisi: 1. Yatay tek tabaka durumu ve Normal Kayma Zamanı, eğimli yansıtıcı durumu ve eğimli kayma zamanı, eğim hesabı, hız dağılımı, hız fonksiyonları, hızın derinlikle lineer olarak artması)
4) Sismik kırılma dalga izlerinin geometrisi: (Öncü dalgalar, Yatay bir reflektörde kırılma, çok tabakalı ortam sınırlarında kırılma, eğimli reflektörde kırılma, Gecikme zamanları, Kırıcı yüzey üzerinde düzensizlik tespiti, Sismik kırılma metodu ile fay tespiti, saklı katman ve hız terslenmesi)
5) Sismik yansıma ve kırılma çalışmalarının karşılaştırılması, Sismik kırılma çalışması ile düşey ve yatay çözünürlük, Sismik yansıma problem alıştırmaları
6) Sismik kırılma problemleri. İki tabaka, çok tabaka sismik kırılma problem alıştırmaları, Düz ters atış problemleri
7) Sismik kırılma problemleri. Yansıtıcı yüzey üzerinde düzensizliklerin tespiti, şekil ve büyüklüklerinin saptanması, çukur ve tümsekliklerin çap ve yüksekliklerinin hesabı, profil kesitlerinin çizilmesi, normal ve ters fay hesapları ve kesitlerde çizilerek gösterilmesi, saklı tabaka hesabı
8) Ara sınav/Değerlendirme
9) Statik ve dinamik düzeltmeler: Anlamları, Yansıma kayıtları için yükseklik düzeltmesi, kırılma kayıtları için yükseklik düzeltmesi, yansıma çalışması için düşük hız tabakası düzeltmesi, Kırılma çalışması için düşük hız düzeltmesi. Örnek problem alıştırmaları. Dinamik düzeltme (Normal kayma zamanı ve eğimli kayma zamanı) düzeltmeleri ile ilgili problem alıştırmaları.
10) Sismik veri toplama metodları: 1. Sismik yansıma verisi toplama metodları ( ayrık korelasyon, split spread, off end, katlamalı (CDP) veri toplama metodları. Katlamalı veri toplamaya bir örnek alıştırma. 2-Sismik kırılma veri toplama metodları: Karşılıklı atışlı veri toplama, sürekli terslenmiş veri toplama. Yelpaze atışları: Problem alıştırmaları
11) Jeofon dizilim ve düzenlemeleri: Amaçlar. Jeofon grupları, dizilim çeşitleri, Jeofon dizilimlerinin cevapları, dizilim seçimi, gürültü testleri, yakın ve uzak açılım ve seçimleri, grup aralığı ve seçimi, atış aralığı ve seçimi, atış kaynağı gücü testleri, atış kuyusu derinliği testleri, örnekleme aralığı seçimi, sismik profil boyu seçimi, sismik kayıt uzunluğu seçimi, denizde sismik yansıma sistemi,
12) Sismik hızların ölçülmesi: Ortalama hız, ara hız, ani hız, kök (RMS) hızı, yığma hızı, Dix ara hızı, Dix ortalama hızı. Hız bulma metodları: Hız logu, kuyu atışı, yüzey profili yaparak hız bulma, T-?T metodu, Bilgisayarda otomatik olarak hız bulma metodu ( hız spektumu ve hız taraması metodları). Sismik kesit üzerinden hız hesaplama. Problem alıştırmaları Sismik gürültüler: 1. yüzey dalgalarının neden olduğu gürültüler ve kayıt üzerinde tanınmaları, 2. Ardışık yansımalar ve tanınmaları, 3. Ghost yansıması ve kayıt üzerinde tespiti, 4. reverberasyonlar ve kayıt üzerinde tespiti, 5. difraksiyonlar ve tespitleri, 6. Filtre etkileri ve kayıt üzerinde gözlemi, 7. Bubble effect (hava kabarcığı) tesiri ve kayıtlarda tespiti, 8. random gürültüler ve tespiti. Problem alıştırmaları.
13) Sismik veri işlem: Çok izli sismik kayıtların sayısallaştırma işlemi, Demax işlemi, iz başlıkları, veri formatı, EDIT işlemi (kötü iz düzeltmesi, muting işlemi), Sorting işlemi, Kazanç kontrol, Hız analizi. Filtre analizi, Fark denklemi, Trace mix, Enerji ölçümü, Dekonvolüsyon: Predictive dekonvolüsyon, spike dekonvolüsyon, Yığma. Örnek alıştırmalar
14) Migrasyon: Dalga izi metodu, ortak teğet metodu
15) Hagedoorn, Huygens, Freznel veya Kirchoff metodu, dalga denklemi metodu. Örnek alıştırmalar.
16) Yarıyıl sonu sınavı

Önerilen/İstenen Ders Kaynakları

1- Kurtuluş C., 2002. Sismik Araştırmalar, Teori ve Uygulama
2- Waters K.N.1977. Reflection Seismology
3- Dobrin M.B.1976. Introduction to Geophysical Prospecting

Planlanan Öğrenim Faaliyetleri Ve Eğitim Yöntemi

1) Anlatım
2) Soru-Cevap
3) Tartışma
4) Alıştırma ve Uygulama
5) Grup Çalışması
6) Bireysel Çalışma

Değerlendirme Yöntemi ve Ölçütleri

Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarıya Oranı	50%
Sayı Yüzde Yarıyıl İçi Çalışmaları Ara Sınav 1 40% Ödev 2 30% Uygulama 2 30%
Yarıyıl Sonu Sınavının Başarıya Oranı	50%
Toplam	100%

Dersin Eğitim Dili

Türkçe

Mesleki Uygulama

İstenmemekte